Pozitivizm Nedir?
Eski Yunan felsefesinden başlayan ve Comte’nin felsefî anlamda şekillendirdiği bir kavramdır. Yalnızca bilimsel bilginin gerçek olduğunu savunur. Sadece olgularla desteklenen ya da olgularla ilgili verilere dayanan bilimsel bilgiyi sağlam bilgi türü olarak kabul eder. Geleneksel felsefe görüşlerini metafizik olarak nitelendirir. E.Hennequin ve Pisarev bilimsel bilgiye pozitivist yaklaşım geliştirmişlerdir.
Post Pozitivizm Nedir?
Pozitivizm ile Post Pozitivizm Arasındaki Farklar
- Pozitivizm bilimsel araştırmaların subjektif yani kişisel deneyimler yerine gözlemlenebilir ve ölçülebilir gerçekler üzerine yapılması gerektiğini vurgular.
- Post pozitivizm, pozitivizmi red eder ve gerçeği ortaya çıkarabilmek için yeni varsayımlar ortaya koyar. Saf objektifliğe erişimin mümkün olmadığını söyler.
- Deney ve gözlem yani ampirizm pozitivizmin ana ilkesidir.
- Post pozitivizm, pozitivizmin bu ana ilkesini red eder ve hatalı bulur.
- Pozitivistler realisttir, gerçekçidirler.
- Post pozitivistler gerçekliği sorgularlar dolayısıyla eleştirel realisttirler.
- Pozitivistler bilimin gerçekleri ortaya çıkarmaya yarayan bir aygıt olduğunu düşünür.
- Post pozitivistler bilimle gerçeklerin ortaya çıkmasının mümkün olmadığını çünkü bilimsel metotlarda da pek çok hata olabileceğini söylerler.
- Pozitivistler bilimadamlarını objektif kabul ederler.
- Post pozitivistler bilimadamlarında da yanlılık olabileceğini vurgularlar.
Empirisizm
Empirisizme göre; “Duyu organları ve edinilen tecrübeler gerçek bilgi kaynağıdır.” Pozitivizme göre; doğru bilgi edinmenin yolu empirisizmdir. Sosyal olayların aktörlerinin bağımsızlığını kabul eder. Veri toplarken pozitivistlerin yöntemlerini kullanır ve gözlem yaparlar. Araştırmacıların niyetlerini, motivasyonlarını ve tercihlerini göz ardı eder.
Pozitivizm ve Empirisizm
Pozivitizm ile empirisizmin bilimsel araştırma anlayışları arasında benzerlik ve farklılıklar vardır. Bunlar;
| Pozitivizm | Empirisizm |
| Araştırmada nesnellik esastır. | Araştırmada nesnellik esastır. |
| Veriler teorilere dayanır ve teoriler açıklığı test etmek için tasarlanmışlardır. | Veriyi yansız usul ile toplar ve teoriler dayanakların sınırlılığı içinde kalmazlar |
| Araştırmacının tasarladığı teoriyi test etmek esastır. | Araştırmacıların niyetlerini, motivasyonlarını ve tercihlerini göz ardı eder. |
Post Pozitivizm
20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren gelişmeye başlayan, pozitivizm ve metafiziğe karşı çağdaş kültür tartışmalarını ön plana çıkaran bir akımdır.
Pozitivizmin temel inançlarının red edilmesidir.
Yapısalcı özelliğiyle insanların dünyayı algılamalarına dayalı olarak kendi bakış açılarını inşa ettiklerini savunur.
Sosyal ve eğitim bilimlerinde yapısalcı özellik çerçevesinde algıya dayalı çalışmalar doğru sonuca ulaşabilirler.
Post Pozivitizm-Pozivitizm
Post Pozivitizme göre;
- Bütün inceleme ve gözlemler yanılabilir ve bir hataya sahiptir.
- Bütün teoriler gözden geçirilebilir.
- Bütün ölçümler yanılabilir.
- Tek bir doğru yoktur.
- Bilimde kesinlik yoktur.
- Araştırmacılar farklı kültür ve deneyimlere sahiptir. Bu da bilime kendi bakış açılarıyla yaklaşmalarına sebep olur ve ön yargıları bilimi etkiler.
- Nesnellik bir bireyin karakteristiği olamaz, çünkü, doğuştan sosyal fenomene bağlıdır.
Post Modernizm
1980 yılından itibaren eğitim, sanat, mimari, müzik, edebiyat, sosyoloji, iletişim, moda ve teknoloji ile ilgili akademik çalışmalarda görülmeye başlandı.
- Post Modernizm;
- Yansıtıcılık taraftarı
- Bilinci ön plana çıkaran
- Bütünün parçalardan oluştuğunu
- Parçaların bütün kadar önemli olduğunu vurgulayan
- Olayların doğasındaki devamsızlık, belirsizlik ve eş zamanlılığı red etmeyen
- İnsanı yeniden merkeze alan
- İnsanı yeniden şekillendiren bir akımdır.
Modernizm-Post Modernizm
Modernizm ile post modernizm arasında farklılıklar vardır. Bunlar;
| Modernizm | Post Modernizm |
| Aydınlanma ile başlar, sanayi ve teknoloji ile gelişir. | Ekonomik ve kültürel değişim ile ivme kazanır |
| İlerleme ve bilime duyulan sonsuz inancı vurgular | Batının anlattıklarına kuşkuyla yaklaşır |
| Bilginin kesinliğini, evrensel olduğunu vurgular | Kuşkucudur ve bilginin sürekli değiştiğini ve yerel olduğunu vurgular |
| Sosyal bilimlerde temel nitelikler değişmez ve evrensel değerlere ulaşmak için mantıklı araçlar kullanmak gerekir | Dünya bir bütün değildir, çok kültürlüdür |
| Olaylara ve insanlara tek çerçeveden bakar ve gerçeğin tek olduğunu savunur | Çoğulcu yaklaşım ile evrensel olan tek değerden öte birçok gerçeğin olabileceğini savunur |
